Ανήλικοι Έντισον

Θαυμαστά επιτεύγματα μαθητών σε πανελλήνιο διαγωνισμό

Μπορεί ένα τρένο να παραβγεί σε ταχύτητα με ένα αεροπλάνο; «Αμέ! Αν είναι μαγνητικό, δεν ακουμπάει στις ράγες και έτσι δεν έχει τριβή... και ξέρετε πόσο γρήγορα πάει; Πάει... και 700 χιλιόμετρα!»

Εναέριο τρένο, το έφτιαξε ο Νίκος Γιαννακόπουλος, ο οποίος πηγαίνει στην Α' Γυμνασίου, στο σχολείο Αυγουλέα-Γείτονα, στο Περιστέρι. Το βαγόνι αποτελείται από φελλό. Στο κάτω μέρος τοποθέτησε μαγνήτες με τον βόρειο πόλο να «κοιτά» τις ράγες. Σε αυτές στερέωσε άλλους μαγνήτες με τον βόρειο πόλο να «κοιτούν» προς το τρένο. Οι ομώνυμοι πόλοι απωθούνται και το τρένο στέκεται στον αέρα. Δίπλα στον Νίκο είναι ο Χρήστος Δημαρέσης

Ο Νίκος Γιαννακόπουλος είναι μόλις 12 χρόνων και πηγαίνει στην Α' Γυμνασίου. Κουράστηκε ένα μήνα, αλλά βρήκε ένα παλιό ψυγείο και το ξεχαρβάλωσε για να πάρει τους μαγνήτες ώστε να αποδείξει πόσο γρήγορα πάει το μαγνητικό τρένο.
Ο Νίκος μένει στο Περιστέρι και μαζί με τους συμμαθητές του από το σχολείο Αυγουλέα Λιναρδάτου αποτελούν μια από τις 40 ομάδες μαθητών που έλαβαν μέρος στους Πανελλήνιους Αγώνες Κατασκευών και Πειραμάτων Φυσικής που φιλοξενήθηκαν πριν από λίγες μέρες στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Οι Αγώνες έγιναν στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος «Η Φυσική στο Προσκήνιο 2».
Το πρόγραμμα αυτό «τρέχει» παράλληλα και στις άλλες χώρες της ηπείρου μας. Ο στόχος του είναι να εξάψει το ενδιαφέρον των μαθητών για τη Φυσική και να τους δώσει την ευκαιρία να φτιάξουν διάφορες κατασκευές που να αναπαριστούν τη λειτουργία φυσικών φαινομένων. Στους αγώνες μπορούν να μετάσχουν και οι εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Ο Νίκος λοιπόν δείχνει ένα μικρό βαγόνι από φελλό που στέκεται στον αέρα «γιατί ο βόρειος πόλος από τους μαγνήτες που έχει από κάτω "βλέπει" τον βόρειο πόλο των μαγνητών που έχουν οι ράγες και έτσι τα δύο σώματα απωθούνται...».

Προχωρεί με νερό, το ξύλινο αυτοκινητάκι, που έφτιαξαν οι μαθητές του 5ου Λυκείου Κορυδαλλού, δουλεύει με την πίεση του νερού. Το... τηλεχειριστήριό του διαθέτει δύο σύριγγες με νερό, το οποίο με έμβολα πιέζεται να κυλήσει με δύναμη μέσα από έναν σωλήνα ώστε να δώσει ώθηση στις ρόδες, αλλά και τη δαγκάνα που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος

Του δίνει μάλιστα και μια μικρή σπρωξιά και το βαγόνι «φθάνει μπαμ - μπαμ στην άλλη άκρη της γραμμής». «Ωραία λοιπόν, τα πιάνει τα 700 χιλιόμετρα. Για πες μας τώρα και πώς σταματάει».
«Μα, ε, έχει πηνία στις ράγες που δημιουργούν έλξη και το τρένο προχωρά, και αν είναι να σταματήσει, η δύναμη της έλξης μειώνεται από το πηνίο και έτσι κόβει ταχύτητα».
«Πες όμως και για το γκάλοπ», του λέει ο καθηγητής του, Γιάννης Ιωαννίδης.
«Α, ναι» πετάγεται ο Χρήστος Δημαρέσης, στην ίδια τάξη και αυτός, που κρατά στα χέρια του ένα καλοτυπωμένο έγχρωμο βιβλιαράκι: «Ρωτήσαμε 50 ανθρώπους για το αν μπορεί ένα τρένο να πάει πιο γρήγορα από το αεροπλάνο...»,
«Και πού τους ρώτησες;»
«Στο δρόμο πηγαίνοντας στο σχολείο ή παίρναμε τηλέφωνο φίλους φίλων και συγγενείς και το 60% έλεγε ότι δεν μπορεί να το ξεπεράσει. Κάνουν λάθος...»

Οπτική ίνα. Η Μαρία Μπελεχρή μάς δείχνει έναν σωλήνα σιλικόνης που μιμείται τη λειτουργία μιας οπτικής ίνας. Ο σωλήνας περνάει από τη μία άκρη του κουτιού, σχηματίζει μια καμπύλη και βγαίνει από τα πλάγια. Ο φακός στο δεξί της χέρι δείχνει ότι το φως που εκπέμπει, διαδίδεται μέσα στον σωλήνα, παρά το ότι αυτός σχηματίζει καμπύλη

«Φθάνει, φθάνει... ελάτε να σας δείξω εδώ τώρα τι γίνεται με τις οπτικές ίνες». Γυρνάμε και βλέπουμε την επίσης 12 χρονη Μαρία - Χαρά Μπελεχρή να κρατά στα χέρια της ένα μαύρο κουτί στο οποίο έχει περάσει από τις δύο του πλευρές έναν σωλήνα από σιλικόνη «που θα παίξει τον ρόλο της οπτικής ίνας. Ξέρετε τι είναι αυτή έτσι; Τη χρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε καλώδια τηλεπικοινωνιών, αντικαθιστώντας τα σημερινά που είναι χάλκινα, κ.λπ... Λοιπόν βάζουμε στη μια άκρη έναν φακό και παρά το ότι κάνει καμπύλη ο σωλήνας, το φως εξακολουθεί να διαχέεται, βγαίνει από την άλλη του άκρη και το βλέπεται πορτοκαλί γιατί στη διαδρομή έχει εξασθενήσει!»

«Τα παιδιά ενδιαφέρονται, αλλά το θέμα είναι να πέσουν και σε δάσκαλο που θα τους καλλιεργήσει αυτό το μεράκι για μάθηση», μας λέει η κυρία Ευγενία Τσιτοπούλου από την Ελληνική Συντονιστική Επιτροπή του προγράμματος.

Το μπαμ του μπαλονιού και το μπουκάλι που γίνεται υποβρύχιο

Ένα «μπαμ» που ακούγεται από την άλλη άκρη της αίθουσας κάνει όλους να γυρίσουν. «Ένα μπαλόνι ήταν που έσκασε από τη φλόγα αναπτήρα. Το άλλο μπαλόνι που έχει νερό δεν έσκασε...», ακούστηκε η φωνή του καθηγητή Κώστα Παπαϊωάννου από το 5ο Λύκειο Κορυδαλλού. Η ομάδα των μαθητών της Α' Λυκείου έχει σκύψει πάνω από ηλεκτρικές συνδέσεις, μπαταρίες, σκάφες με νερό και αυτοσχέδια υποβρύχια. «Αυτή είναι μια γέφυρα που έχει φανάρια για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας. Έχει και ηλεκτρικό μοτέρ και μπαταρίες... ουσιαστικά είναι ένα παράδειγμα εφαρμογής της λειτουργίας των μοχλών και της τροχαλίας. Με το μοτέρ αναπαριστάται ο ηλεκτρομαγνητισμός του Λαπλάς...».
- «Τώρα βέβαια αυτή η γέφυρα που είναι καλύτερα χρωματισμένη από τη διπλανή και με διαχωριστικά στα δύο ρεύματα κυκλοφορίας είναι επειδή την έχουν φτιάξει μαθήτριες και όχι μαθητές. Θέλω να είμαι δίκαιος, γι' αυτό το λέω...», χαμογελά ο καθηγητής.
Από την ίδια ομάδα ο Παναγιώτης Γαρδούνης φυσάει σε ένα λεπτό σωλήνα αέρα που καταλήγει σε ένα μικρό μπουκάλι από εμφιαλωμένο νερό που έχει μέσα του καρφιά (σε ρόλο σαβούρας) και ένα φελλό στο στόμιο. Μιμείται την ανάδυση και την κατάδυση ενός υποβρυχίου και όταν εισπνέει τον αέρα το μπουκάλι βυθίζεται στη λεκάνη με το νερό.
Δίπλα του ο Γιάννης Γούγουλας έχει ένα αυτοσχέδιο ξύλινο αυτοκίνητο όπου το τηλεχειριστήριό του αποτελείται από μια συσκευή με δύο σύριγγες με νερό. Πιέζει το έμβολό τους και το νερό τρέχει σε μικρούς σωλήνες συνδεδεμένους με τις ρόδες - οι οποίες αρχίζουν να κινούνται - και με μια δαγκάνα στην άκρη του αυτοκινήτου, η οποία ανοιγοκλείνει. «Πασκάλ», μας λέει. «Η πίεση που έχει το νερό».
Στην ίδια ομάδα ο Μιχάλης Καμπαρέλης, ο Μάνος Ιερονυμάκης, ο Κώστας Καλιοντζής και «ο Ελισσαίος που δεν έχει έρθει σήμερα αλλά θα φέρει αύριο ένα αυτοκίνητο που έχει φτιάξει μόνος του και μεταφέρει κάμερα που από την μπάντα των FΜ μεταδίδει απευθείας εικόνα σε μόνιτορ... δεν το συζητάμε τι έχει φτιάξει».
Όμως, εξίσου εντυπωσιακή και σοφιστικέ είναι «η μέτρηση της ταχύτητας του φωτός με τη βοήθεια λέιζερ που ανακλάται σε καθρέφτες» από την ομάδα του Κολλεγίου Αθηνών. Ο Άγης Οικονόμου, ο Κώστας Θεοδωρίδης και ο Αλέξανδρος Καραθάνος πάνε Γ' Λυκείου αλλά βρήκαν καιρό από τα διαβάσματά τους για να στήσουν κάτι σε «Ζαν Μισέλ Ζαρ».