Η μετατόπιση προς το ερυθρό, (αγγλ. ορολογία: redshift) είναι η παρατηρoύμενη αλλαγή στο χρώμα του εκπεμπόμενου φωτός από ένα αστέρι ή άλλο ουράνιο σώμα καθώς αυτό απομακρύνεται από τη γη.

Το φως, όπως και ο ήχος, μεταδίδεται με κύματα που είναι επιμηκυσμένα ή συμπιεσμένα όταν η πηγή ή ο παρατηρητής βρίσκεται σε κίνηση. Φανταστείτε ένα τρένο που σφυρίζει την ώρα που κινείται: ακούτε ένα ήχο υψηλότερης συχνότητας καθώς προσεγγίζει το τρένο και ένα χαμηλότερης συχνότητας, καθώς αυτό απομακρύνεται. Τα κύματα ήχου καθώς το τρένο προσεγγίζει είναι συμπιεσμένα (μικρότερο μήκος κύματος) ενώ κατά την απομάκρυνσή του είναι επιμηκυσμένα (μεγαλύτερο μήκος κύματος), με αποτέλεσμα να ακούτε διαφορετικές συχνότητες.

Ένα παρόμοιο φαινόμενο συμβαίνει με το φως που εκπέμπεται από ένα κινούμενο αντικείμενο. Το μήκος κύματος του φωτός εμφανίζεται μικρότερο όταν αντικείμενο πλησιάζει και μεγαλύτερο όταν απομακρύνεται. Στο ορατό φάσμα του φωτός, το κόκκινο χρώμα βρίσκεται στα μεγαλύτερα μήκη κύματος, συνεπώς λέμε ότι το φως από μια πηγή που απομακρύνεται είναι "μετατοπισμένο προς το ερυθρό".

Τη δεκαετία του 1990, αστρονόμοι μετρώντας τη μετατόπιση προς το ερυθρό από μακρινά φωτεινά αντικείμενα, ανακάλυψαν ότι βρίσκονται σε μεγαλύτερη απόσταση από εκείνη που αναμέναμε εξαιτίας της διαστολής του σύμπαντος, αν αυτή οφείλεται μόνο στην βαρύτητα. Επιβεβαιώνεται από πιο πρόσφατες παρατηρήσεις, οτι η ανακάλυψη αυτή σημαίνει ότι το σύμπαν επεκτείνεται με αυξανόμενο ρυθμό. Η επιταχυνόμενη επέκταση θεωρείται οτι προκαλείται από την λεγόμενη "σκοτεινή ενέργεια", η φύση της οποίας είναι ένα από τα πιο δελεαστικά αινίγματα της σύγχρονης επιστήμης.

Joe Bernstein, Argonne National Laboratory

Μετάφραση: Αθανασία Ξαγκώνη